Steden zijn het mooist als ze onder water staan. Geen auto’s, geen mensen, weinig drukte. Op de site van de Internationale Beelden Collectie zag ik nadat ik L’Homme Qui Marche van Rodin had aangeklikt een foto uit het jaar 2000: ‘Wateroverlast Westersingel’. De Westersingel trad buiten zijn oevers en vormde een brede waterlaan. Enkele beelden van de culturele as op de Westersingel (Rodin, Mastroianni, Wotruba) torenen majestueus boven het water uit.
L’Homme Qui Marche die met zijn blote voeten ooit in het gras voor het Parkhotel stond kreeg op de culturele as een hoge sokkel. Hij leek over het water te lopen.

Diverse steden hebben diverse beelden over de stad verspreid. Door ze te verzamelen, te groeperen, worden ze gemusealiseerd en winnen ze aan zichtbaarheid. Zou je de culturele as op de Westersingel overdekken dan spreek je van een extended museum. Slecht je de muren van Boijmans van Beuningen dan blijkt de museale collectie een als rolmops gevouwen zomeropstelling.
Kunst in de openbare ruimte boogt op een lange traditie met kunstenaars als Michelangelo Buonarroti, Gian Lorenzo Bernini, Auguste Rodin, Aristide Maillol, Claes Oldenburg en Katharina Fritsch. Kunstenaars die met de opdrachtgever en de stad in competitie gaan en de kunstpraktijk levendig en alert houden.
Het l’art pour l’art van de autonome kunst is een nog jonge discipline. De gang van het kunstwerk naar het museum of de galerie heeft iets van een rouwstoet. Aan het graf van de expositie ontvouwt zich de scene, het sociale netwerk dat van even groot belang wordt geacht als de kunstwerken. Kunst in de openbare ruimte is haar eigen scene.

In historische steden wordt de openbare ruimte op elke straathoek gevierd. Gisteren was ik nog in Rome: de tijd heeft zich er als een lasagna met beeldende kunst, architectuur en stedenbouw gestapeld.
Het centrum van Rotterdam is nog jong. In de liesstreek van de binnenstad hebben zich inmiddels de eerste beeldhouwwerken in een rechte lijn opgesteld. De sculpturale levensader zal in de toekomst vertakken om dieper in de porieën van het centrum binnen te dringen.

Dit is wat Rotterdam na het bombardement beseft: dat een levensvatbare stad een stad is die vooruitkijkt.

Als kind werd ik bij het verlaten van Rotterdam Centraal gefascineerd door het tegenoverliggende hertenkamp. Later verheugde ik me op de metalen bloemen van Paul Beckman in de kleuren van de RET. Hertenkamp en de bloemen van Beckman verdwenen volledig. Rotterdam lijkt dermate door de geschiedenis getraumatiseerd dat ze slechts met de openbare ruimte kan omgaan volgens het principe van ‘alles rasieren’. Terwijl een stad die in lagen is opgebouwd zich in zijn pokdaligheid als een palimpsest laat lezen.
Het water dat in het jaar 2000 buiten de oevers van de Westersingel trad, voegde een nieuwe, onverwachte semi-architectonische laag toe aan de binnenstad van Rotterdam. Narcistisch spiegelde de stad zich in het water.

Misschien dat het toekomstige Centraal Station na voltooiing in de staart van de Internationale Beelden Collectie hapt. Misschien dat De Lijnbaan in een nieuw ontwerp als ‘archeologisch fragment’ wordt gespaard. Misschien dat de Kunsthal en het Natuurhistorisch Museum letterlijk door de Internationale Beelden Collectie worden doorsneden. En misschien transformeert de Erasmus Universiteit zomers in een poppodium, gewoon omdat we dat willen.
De rivierprik leeft twee tot drie jaar als bloedzuigende parasiet op een andere vis om daarna geslachtsrijp het zoete water in te trekken.
Nieuwe stedelijke functies en mogelijkheden zouden zich moeiteloos aan bestaande infrastructuren moeten hechten. Steden bouwen zich zelfbewust in lagen op om gelezen en bewonderd te worden.

Op elke obelisk in Rome plaatste de Roomskatholieke Kerk een christelijk symbool om haar territorium met geurvlaggen te duiden. John Körmeling plantte in 1989 in naam van de kunst een neon geurvlag op de nieuwbouw van Rotterdam-Zuid.
Beeldende kunst, architectuur en stedenbouw in de openbare ruimte helpen Rotterdam vooruit te kijken. Multiculturele steden zijn multifunctionele steden.